Lubsza położona jest w północno-wschodniej części Górnego Śląska, zwanego w tym rejonie Śląskiem Białym, który w odróżnieniu od Śląska Czarnego, charakteryzuje się bogactwem pokładów kamienia wapiennego, minerału eksploatowanego w Lubszy i okolicy od wieków, do celów budowlanych, jak i jego przetwórstwa w wapiennikach.

Wapień jest też głównym składnikiem wzgórz, które na terenie Lubszy osiągają po Górze św. Anny (…), najwyższą wysokość, w wyżynnej części Górnego Śląska:

366,2 m npm  – Góra Lubszecka
365,8 m. npm  – Grojec (…)
357 m.npm – wzgórze przy drodze z Lubszy do Psar
354 m.npm – wzgórze na pograniczu Ligoty i Woźnik
347 m.npm – Biadacz, góra na granicy Lubszy i Kamienicy

Lubszecka Góra była szczególnym punktem topograficznym na obszarze całego Śląska. Była ona jednym z nielicznych punktów, według których w drugiej połowie XIX wieku dokonano dokładnego pomiaru Śląska. Wtedy to też prawdopodobnie postawiono wykonany z piaskowca pamiątkowy obelisk, z którym po kilkudziesięciu latach wiązano legendarne miejsce wiecznego spoczynku dowódcy wojsk szwedzkich oblegających Jasną Górę. Obelisk ten zniszczyli polityczni wandale z pobliskiego „kołchozu”.

fot. Bronisława Kamińska

Na Lubszeckiej Górze, w miejscu jej najwyższej wyniosłości w 1913 roku zbudowano drewnianą wieżę triangulacyjną, która z powodu braku konserwacji runęła w latach siedemdziesiątych. Była ona – szczególnie dla chłopców – celem wielu wypraw, a zdobycie jej było dowodem szczególnej odwagi. W okresie międzywojennym, w trakcie badań archeologicznych prowadzonych przez dr. Tadeusza Reymana w Piasku oraz badań sondażowych, na Lubszeckiej Górze napotkano „poszukiwaczy skarbów” z pobliskich Psar.

Lubsza, osadzona na wschodnim zboczu Góry Lubszeckiej, ułożona jest południkowo, jako typowa ulicówka. Zajmuje swymi zabudowaniami przestrzeń dwóch stoków góry o znacznej amplitudzie wysokości.

Wybór w przeszłości do celów osadniczych wschodniego zbocza, miał bardzo korzystne znaczenie. Położona znacznie ponad otaczające lasy i wzgórza (średnio 350 m npm), miejscowość chroniona jest przez grzbiet Góry Lubszeckiej i wzgórza na granicy Lubszy i Psar, przed silnymi zachodnimi i południowo-zachodnimi wiatrami, wiejącymi z tych kierunków przez przeważającą część roku. Wysokie położenie, a także wapienne podłoże, utrudniało jednak i utrudnia mieszkańcom dostęp do wody, którą pozyskiwano z bitych w skale studni, o głębokości sięgającej nawet kilkudziesięciu metrów.

Wzgórza lubszeckie stanowią granice wododziałów rzek: Małej Panwi, Warty i Liswarty. Źródła tej ostatniej znajdują się niedaleko Lubszy. Jakkolwiek w okolicy znajdują się źródła wielu cieków wodnych, rzek i strumieni, to najbliższa większa rzeka (Mała Panew) przepływa w odległości około 6 km.

Lubsza graniczy bezpośrednio z wieloma osadami, które oddalone są od wsi w promieniu 2 – 3 km w linii prostej: Piasek, Psary, Babienica, Kamienica, Kamieńskie Młyny, Pakuły, Ligota i Woźniki. Od południa za wstęgą lasu znajdują się wioski: Sośnica, Dyrdy oraz mała osada Śliwa.

Najbliższe większe miasta to Tarnowskie Góry oraz Lubliniec. Ten ostatni, przez wieki stanowił siedzibę władz powiatu, do którego należała Lubsza z okolicą.

na podst. Bernard Szczech,  „Lubsza. Szkice z dziejów gminy i parafii”, Lubsza-Zabrze 1998